Towarzystwo Internistów Polskich
 
Historia

Towarzystwa Internistów Polskich w zarysie

Zarys dziejów

Towarzystwo Internistów Polskich obecną nazwę nosi od 1923 roku. Poprzednio obowiązywała nazwa: Towarzystwo Internistów Ziem Polskich.[1] Zgodnie ze Statutem w oficjalnych dokumentach pisanych w języku łacińskim obowiązuje nazwa "Societas Medicinae Internae Polona", natomiast w dokumentach anglojęzycznych - "Polish Society of Internal Medicine".[2]

Statutowym celem działalności Towarzystwa Internistów Polskich jest: "wspieranie rozwoju medycyny wewnętrznej, promowanie wiedzy z zakresu chorób wewnętrznych, kształcenie specjalistyczne i ustawiczne oraz umacnianie i reprezentowanie środowiska internistów polskich".[3] Szczegółowymi celami są: szerzenie nauki i jej postępów, współdziałanie w kształceniu przeddyplomowym i podyplomowym, integrowanie działalności naukowej, szkoleniowej i leczniczej w ramach specjalności wchodzących w skład medycyny wewnętrznej, szerzenie zasad etyki i deontologii.

Dzieje Towarzystwa Internistów Polskich można podzielić na cztery okresy: okres przygotowawczy, poprzedzający powstanie organizacji (1891-1905), okres działalności Towarzystwa Internistów Ziem Polskich (1906-1922), okres działalności Towarzystwa Internistów Polskich w latach międzywojennych (1923-1939) i okres po II wojnie światowej (1946-).

Towarzystwo Internistów Polskich powstało jako związek lekarzy chorób wewnętrznych, czyli internistów, po wyodrębnieniu się tej dyscypliny medycznej, co nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku.[4] Początkowymi celami Towarzystwa była organizacja zjazdów polskich internistów, na wzór podobnych zjazdów zagranicznych (m.in. organizowanych od roku 1892 Kongresów Niemieckiego Towarzystwa Internistów)[5] oraz reprezentowanie polskich internistów podczas światowych kongresów medycyny. Sekcja chorób wewnętrznych zorganizowana została po raz pierwszy podczas 10th International Congress of Medicine w Berlinie w 1890 roku.[6] Lekarzom polskim ustawicznie odmawiano utworzenia tzw. polskiego komitetu narodowego i zmuszano ich, aby występowali na kongresach jako członkowie delegacji krajów zaborczych.[7] Najstarsza wzmianka o inicjatywie powołania towarzystwa pochodzi z dnia 20 lipca 1891 roku, i jest nią wniosek Edwarda Jana Sasa-Korczyńskiego przedstawiony podczas VI Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Krakowie.[8] Wniosek postulował organizację corocznych zjazdów polskich internistów i utworzenie w tym celu organizacji o charakterze "stałego komitetu zjazdów".[9] Powołano wtedy komitet przygotowawczy, ale nie wiadomo czy rozpoczął on pracę.

W 1900 roku IX Zjazd Lekarzy i Przyrodników Polskich podjął decyzję o organizacji - od następnego zjazdu - odrębnej sekcji chorób wewnętrznych. W 1906 roku rozpoczęto przygotowania do organizacji sesji chorób wewnętrznych i tą datę uważa się za datę powstania Towarzystwa.[10] Inicjatorem i niestrudzonym animatorem prac Towarzystwa w latach 1906-1925 był Władysław Antoni Gluziński.[11-12] Zorganizowane w 1907 roku posiedzenie Sesji Chorób Wewnętrznych X Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich (Lwów, 22-25 lipca 1907) uznano za pierwszy de facto zjazd Towarzystwa. Do 1914 roku zjazdy odbywały się jakby dwutorowo, tj. co dwa lata - przemiennie - odbywały się Zjazdy Towarzystwa Internistów Ziem Polskich oraz Sesje Chorób Wewnętrznych Zjazdów Lekarzy i Przyrodników Polskich. Zachowywały one odrębną numerację (w latach 1909 i 1914 odbyły się I i II de nomine Zjazdy Internistów Polskich), ale już w 1923 roku wszystkie zjazdy objęto wspólną numeracją. Funkcje przewodniczącego, początkowo Komitetu Organizacyjnego Sesji Chorób Wewnętrznych X Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich (1906-1907), a następnie Towarzystwa Internistów Ziem Polskich (1906-1923), pełnił Władysław Antoni Gluziński. W latach 1906-1914 Towarzystwo skupiało lekarzy chorób wewnętrznych ze wszystkich ziem polskich, przede wszystkich z obszaru zaboru austriackiego i rosyjskiego. Liczba członków wynosiła ok. 100-150 osób. Ze względu na brak niepodległego państwa polskiego Towarzystwo używało nazwy: Towarzystwo Internistów Ziem Polskich, chociaż w niektórych publikacjach pojawiała się już nazwa: Towarzystwo Internistów Polskich. Podczas I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej (1914-1923) działalność Towarzystwa była zawieszona.

W 1923 roku w Wilnie odbył się pierwszy zjazd Towarzystwa zorganizowany w niepodległej Polsce. Przyjęto nowy statut i nazwę "Towarzystwo Internistów Polskich". W latach 1923-1939 zjazdy odbywały się co dwa lata i nosiły odrębną numerację (kolejną uwzględniającą zjazdy sprzed I wojny światowej), niezależnie, czy były organizowane oddzielnie, czy w ramach Zjazdów Lekarzy i Przyrodników Polskich. Zaplanowany na wrzesień 1939 roku XIII Zjazd Towarzystwa Internistów Polskich nie odbył się z powodu wybuchu wojny.[13-14]

W latach 1923-1939 Towarzystwo liczyło ok. 250 członków i posiadało oddziały w kilku miastach. Od 1923 roku ukazuje się czasopismo wydawane przez Towarzystwo Internistów Polskich - Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej.[15] W latach 1923-1939 ukazywało się jako kwartalnik, ostatni przed wojną zeszyt ukazał się w sierpniu 1939 roku (t. 17, nr 3).

Podczas wojny zginęło wielu internistów polskich, w tym niektórzy członkowie Zarządu Głównego. Spaleniu uległo również całe archiwum Towarzystwa.

Pierwsze zebranie Zarządu Głównego po II wojnie światowej odbyło się 17 czerwca 1946 roku, a XIV Zjazd Towarzystwa Internistów Polskich odbył się we Wrocławiu w 1948 roku. W latach 1948-1963 zjazdy odbywały się co dwa, a następnie co trzy lata. Dłuższy okres (tj. 1979-1983) wynikł ze względu na wprowadzenia stanu wojennego. W 2004 roku Katowice gościły zjazd po raz trzeci, poprzednie odbyły się w roku 1973 (XXV Zjazd) i 1989 (XXX Zjazd).[16-18]

Oprócz Zjazdów Towarzystwo organizowało liczne konferencje i sympozja. W 1997 roku w Szczecinie Towarzystwo zorganizowało Międzynarodową Konferencję "Postępy w medycynie wewnętrznej". Od 2002 roku Towarzystwo Internistów Polskich organizuje razem z Medycyną Praktyczną coroczne Krajowe Konferencje Szkoleniowe "Postępy w chorobach wewnętrznych" (Kraków, 10-11 maja 2002; Warszawa, 3-4 kwietnia 2003; Katowice, 9 września 2004).[19]

W latach powojennych, w ramach Towarzystwa, rozpoczęły działalność sekcje i komisje. Sekcje dotyczące specjalności wchodzących w skład medycyny wewnętrznej stały się wielokrotnie podstawą powstania odrębnych towarzystw naukowych, jak miało to miejsce w przypadku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego. Obecnie działają następujące sekcje i komisje: Komisja do Spraw Kształcenia Specjalistycznego i Ustawicznego, Komisja do Spraw Kształcenia Przeddyplomowego, Alergiczno-Astmologiczna, Cybernetyki Medycznej, Diabetologiczna, Elektrokardiologii, Endokrynologiczna, Gastroenterologiczna, Hematologiczna, Historyczna, Kardiologiczna, Nazewnictwa, Nefrologiczna, Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Rehabilitacji Lekarskiej, Reumatologiczna, Żywienia i Przemiany Materii.

Po wojnie wznowiono wydawanie (raz na kwartał) Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej, zeszyt 1 (t. 18) ukazał się w 1948 roku. W latach 1953-1954 czasopismo było dwumiesięcznikiem, a od 1955 roku ukazuje się co miesiąc. Towarzystwo Internistów Polskich wielokrotnie udostępniało łamy swego czasopisma dla towarzystw nie posiadających własnych wydawnictw (np. zeszyty reumatologiczne i nefrologiczne).

Najwyższym wyróżnieniem Towarzystwa jest tytuł Członka Honorowego.[20] Trzy osoby zostały też wyróżnione tytułem "Honorowy Prezes Towarzystwa Internistów Polskich". Od 1972 roku Towarzystwo Internistów Polskich przyznaje Medal Honorowy Towarzystwa Internistów Polskich.[21]

W 2002 roku Towarzystwo Internistów Polskich było sygnatariuszem "Karty Lekarza" opracowanej przez American College of Physicians, American Society of Internal Medicine i European Federation of Internal Medicine.[22-23] Od 1956 roku Towarzystwo Internistów Polskich jest członkiem International Society of Internal Medicine (światowej federacji towarzystw internistycznych). Od tego czasu przedstawiciele Towarzystwa biorą udział w pracach tzw. Komitetu Międzynarodowego (International Committee), w którym każde towarzystwo wchodzące w skład federacji jest reprezentowane przez dwóch przedstawicieli. Dwukrotnie polscy interniści byli wybierani do władz centralnych (tj. Executive Committee) International Society of Internal Medicine: Edward Rużyłło (1968-1970) i Eugeniusz Józef Kucharz (1994-2000). W 1968 roku Towarzystwo Internistów Polskich było organizatorem Międzynarodowego Sympozjum International Society of Internal Medicine (de facto International Congress of Internal Medicine, ale nazwa ta nie została przyjęta na znak protestu udziału Polski w inwazji radzieckiej na Czechosłowację), które odbyło się w Warszawie w 1968 roku. W 1992 roku Towarzystwo Internistów Polskich zorganizowało razem z International Society of Internal Medicine Konferencje Szkoleniową Advances in Internal Medicine (Katowice, 5 listopada 1993).[24] Wtedy też w Polsce odbyło się posiedzenie Komitetu Wykonawczego International Society of Internal Medicine.[25-26]

Towarzystwo Internistów Polskich jest członkiem European Federation of Internal Medicine od powstania federacji. Prezes i sekretarz Towarzystwa Eugeniusz Józef Kucharz i Anna Kotulska biorą udział w posiedzeniach International Committee of European Federation of Internal Medicine. Przedstawiciel Polski (Eugeniusz Szmatłoch) wchodzi w skład Redakcyjnego Komitetu Narodowych Przedstawicieli (Board of National Representatives) "European Journal of Internal Medicine" - organu European Federation of Internal Medicine. Od 1996 roku, tj. od pierwszego spotkania internistów Europy Środkowej, Towarzystwo Internistów Polskich bierze udział w pracach Środkowoeuropejskich Kongresów Medycyny Wewnętrznej (Central European Congresses of Internal Medicine, zwanych też Mitteleurope-Countries Meetings of Internal Medicine). W 1998 roku było organizatorem III Kongresu (Wisła, 21-23 maja 1998)[27] i doprowadziło do podpisania Deklaracji Współpracy Internistów Europy Środkowej (Declaration of Cooperation of Internitsts adopted by the Third Central European Congress of Internal Medicine held in Wisła on May 22, 1998) zwanej "Deklaracją z Wisły". Przedstawiciel Polski, Eugeniusz Józef Kucharz, był honorowym prezydentem trzech kolejnych Kongresów (Wiedeń, 1999; Bratysława, 2000; Igalo, 2001).

Od 1993 roku organizowane są przez Towarzystwo Internistów Polskich i Czeskie Towarzystwo Medycyny Wewnętrznej Polsko-Czeskie Dni Internistyczne. Dotychczas odbyły się one w Nysie (11 września 1993), Ołomuńcu (9 września 1994), Brnie (24 listopada 1995), Ustroniu (21-22 kwietnia 1999), Roznovie pod Radhoštem (14-15 września 2000) i Polanicy Zdroju (19-20 października 2001). Natomiast od 2000 roku corocznie odbywają się Polsko-Słowackie Konferencje Internistyczne organizowane przez Towarzystwo Internistów Polskich i Słowackie Towarzystwo Medycyny Wewnętrznej. Dotąd miały one miejsce w Ustroniu (26-27 maja 2000),[28] Bardejovskich Kupelach (1-2 czerwca 2001),[29] Katowicach (19-20 kwietnia 2002),[30] Modrej-Harmonii (21-22 marca 2003) i Wysowej (26-28 marca 2004). W 2003 r. zorganizowano Pierwszą Polsko-Litewską Konferencję Internistyczną (Katowice, 7-8 marca 2003).[31-33]

Od 1994 roku Towarzystwo Internistów Polskich utrzymuje kontakty z American College of Medicine - American Society of Internal Medicine. Przedstawiciele Towarzystwa uczestniczyli w posiedzeniach International Leadership Conference, a wykładowcy American College of Physician dwukrotnie gościli w Polsce (Robert Wortmann w 1995, a John J. Condemi w 1997).

Pierwszy znany Statut Towarzystwa uchwalono w 1909 r. Nowy Statut, wprowadzający nazwę "Towarzystwo Internistów Polskich", uchwalono w 1923 roku w Wilnie, podczas Walnego Zgromadzenia. Po II wojnie światowej (prawdopodobnie w 1947 roku) Towarzystwo zostało zarejestrowane na nowo. Następne lata przyniosły kolejne modyfikacje Statutu. W 1995 roku przyjęto nowy Statut, a szereg zmian do niego wprowadzono podczas Walnego Zgromadzenia Delegatów Towarzystwa Internistów Polskich w Poznaniu w 2001 roku oraz w Katowicach w 2004.[34-36]

Członkowie Towarzystwa skupieni są w oddziałach terenowych, których jest obecnie 22. Liczba członków i oddziałów sprawia, że Towarzystwo Internistów Polskich należy do największych lekarskich stowarzyszeń specjalistycznych. Na progu nowego stulecia istnienia Towarzystwa, wobec zmian zachodzących w medycynie[37] i organizacji lecznictwa, przed naszą organizacją stoją nowe zadania i wyzwania, i można mieć nadzieję, że tak jak dawało sobie radę w przeszłości, tak i teraz będzie służyło lekarzom medycyny wewnętrznej.

Piśmiennictwo

1. W latach 1906-1914 ze względu na brak niepodległego państwa oficjalna nazwa towarzystwa brzmiała jw., ale była też używana nazwa "Towarzystwo Internistów Polskich" (por.: Gluziński A., Franke M.: II. Zjazd internistów polskich we Lwowie 17 i 18 lipca 1914 roku. Przegl. Lek., 1913; 52: 611)

2. Statut, rozdział I, artykuł 1

3. Statut, rozdział II, artykuł 9

4. Kucharz E.J.: Internal medicine: yesterday, today, and tomorrow. Part I. Origin and development: the historical perspective. Eur. J. Intern. Med., 2003; 14: 205-208

5. Gericke D, Classen M.: Zur Gründung des Congresses für innere Medicin. In: Classen M., ed.: Internisten und Innere Medizin im 20. Jahrhundert. München - Wien - Baltimore, Urban & Schwarzenberg, 1994: 1-12

6. Verhandlungen des X. Internationalen Medicinischen Congresses, Berlin, 4-9. August 1890. Band II. Fünfte Abteilung. Innere Medicin. Herausgegeben von dem Redactions-Comité. Berlin, Verlag von August Hirschwald, 1891

7. Rużyłło E. Ogólny zarys roli internistów w dziejach medycyny polskiej XIX i XX wieku. Pol. Arch. Med. Wewn., 1989; 82: 8-14

8. Korczyński E.: Wniosek tyczący się odbywania corocznych zjazdów internistów polskich. Dziennik VI Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Krakowie. Kraków, 1891; 5: 20

9. Por. Kucharz E.J.: Pradzieje Towarzystwa Internistów Polskich. Pol. Arch. Med. Wewn., 1994; 92: 87-88

10. Por.: Szczeklik E.: Sześćdziesięciolecie Towarzystwa Internistów Polskich. Pol. Arch. Med. Wewn., 1966; 37: 609

11. Por. Kucharz E.J.: Profesor Antoni Gluziński: życie i działalność założyciela Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej. Pol. Arch. Med. Wewn., 1993; 90: 375-379

12. Por. Kucharz E.J.: Professor Anthony Gluziński: life and achievements of the founder of the Polish Society of Internal Medicine. Acta Med. Hist. Rig., 2000; 5: 93-101

13. Kucharz E. J.: Prezesi Towarzystwa Internistów Polskich. Pol. Arch. Med. Wewn., 1997; 97: 199-201

14. Kucharz E. J.: Professor Witold Eugene Orłowski: life and achievements of an eminent Polish internist. Acta Med. Hist. Rig., 2000; 5: 85-92

15. Kucharz E.J.: Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 1923-2003. Pol. Arch. Med. Wewn., 2003; 110: 805-808

16. Kucharz E.J.: Kartki z dziejów. cz. 1. Kurier Zjazdowy, 1998; 1: 2

17. Kucharz E.J.: Kartki z dziejów. cz. 2. Kurier Zjazdowy, 1998; 2: 2

18. Kucharz E.J.: Kartki z dziejów. cz. 3. Kurier Zjazdowy, 1998; 3: 2

19. Kucharz E.J.: National Educational Conferences of Polish Internists. Eur. J. Intern. Med., 2003; 14: 399-400

20. Kucharz E. J.: Członkowie Honorowi Towarzystwa Internistów Polskich. Pol. Arch. Med. Wewn., 1995; 94: 87-89

21. Kucharz E. J.: Medal Towarzystwa Internistów Polskich. Pol. Arch. Med. Wewn., 1995; 93: 442-444

22. Zimmermann-Górska I.: Przedmowa [do Karty Lekarza]. Pol. Arch. Med. Wewn., 2002; 108: 614

23. Zimmermann-Górska I.: Przedmowa [do Karty Lekarza]. Med. Prakt., 2002; WS 4: 2

24. Kucharz E.J.: Sprawozdanie z konferencji naukowo-szkoleniowej "Postępy medycyny wewnętrznej" (Katowice 1993). Pol. Arch. Med. Wewn., 1994; 91: 233

25. Kucharz E.J.: Posiedzenie Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Medycyny Wewnętrznej, Tychy, 4 listopada 1993. Pol. Arch. Med. Wewn., 1994; 91: 234-236;

26. Kucharz E.J.: Wizyta w Polsce profesora Rolfa A. Streuliego - Sekretarza Generalnego Międzynarodowego Towarzystwa Medycyny Wewnętrznej. Pol. Arch. Med. Wewn., 1998; 100: 483-484

27. Kucharz E.J.: Trzeci Środkowoeuropejski Kongres Medycyny Wewnętrznej, Wisła, 21-23 maja 1998. Pol. Arch. Med. Wewn., 1998; 100: 90-94.

28. Kucharz E.J.: Pierwsza Polsko-Słowacka Konferencja Internistyczna (Ustroń-Jaszowiec, 26-27 maja 2000). Pol. Arch. Med. Wewn., 2000; 103: 511-514

29. Kucharz E.J.: Druga Słowacko-Polska Konferencja Internistyczna, Bardejov Zdrój, 1-2 czerwca 2001. Pol. Arch. Med. Wewn., 2001; 105: 533-534

30. Kucharz E.J., Kinova S., Duris I.: Polish-Slovak Conferences on Internal Medicine 2000-2002. Eur. J. Intern. Med., 2002; 13: 353-408

31. Kucharz E.J.: The First Polish-Lithuanian Conference on Internal Medicine. Eur. J. Intern. Med., 2003; 14: 277-279

32. Šapoka V.: Mieli Kolegos. Internistas. Menesinis Leidinys Lietuvos Medikams, 2003; 3: 1, 6

33. Kucharz E.J.: Pierwsza Polsko-Litewska Konferecja Internistyczna, Katowice 7-8 marca 2003. Pol. Arch. Med. Wewn., 2003; 110: 803-804

34. Statut z 1907 r. Przegl. Lek., 1909; 48

35. Statut z 1923 r. Pol. Arch. Med. Wewn., 1924; 2: 11-16

36. W latach 1995 i 1998 Statut wydano jako druk zwarty, powielany.

37. Kucharz E.J.: Medycyna wewnętrzna - specjalnością XXI wieku. Twój Magazyn Lekarski, 2004; 9: 8-11